De containerramp MSC Zoë, de overstromingen in Limburg en zoektochten naar vermisten: het zijn voorbeelden van crises waarbij inwoners actief te hulp schoten. Dat is mooi en tegelijkertijd zorgt het ook voor extra uitdagingen voor de hulpdiensten en crisispartners. Want hoe kunnen inwoners bijdragen en hoe leid je dit in goede banen? TNO ontwikkelde daarom in samenwerking met Veiligheidsregio Groningen het handboek burgerhulp voor hulpdiensten tijdens een crisis.
Na een incident of crisis zijn omstanders en inwoners de eerste hulpverleners ter plaatse. Tijdens de grote aardbevingsoefening in Zuidwolde in 2018 oefende Veiligheidsregio Groningen met inwoners. Burgerhulp kwam direct op gang na de gesimuleerde zware aardbeving. En pas later kwam de professionele hulpverlening op gang. Dat is gebruikelijk bij ieder incident, maar in het geval van een zware aardbeving helemaal, vanwege de waarschijnlijke grootte van het effectgebied. Daarom is burgerhulp ook zo belangrijk en is het voor Veiligheidsregio Groningen aanleiding geweest om een handboek te ontwikkelen.
Betere samenwerking
Tijdens de aardbevingsoefening was de eerste reflex van zowel inwoners als hulpverleners dat inwoners aan de kant moesten toen de hulpdiensten arriveerden. Uit de evaluatie van de oefening bleek dat de samenwerking tussen burgervrijwilligers en hulpverleners kan worden verbeterd. Naast onze ervaring met de aardbevingsoefening zien we als veiligheidsregio steeds meer voorbeelden van incidenten en crises waarbij inwoners willen helpen. Bijvoorbeeld bij het opruimen van de stranden na de containerramp met de MS Zoë, bij de overstromingen in Zuid-Limburg en bij zoektochten naar mensen die vermist zijn.
Burgerhulp in goede banen
Het handboek biedt de hulpdiensten en crisisfunctionarissen handelingsperspectief hoe mensen kunnen bijdragen en hoe je dat in goede banen leidt. In het handboek komen vijf vormen van burgerhulp aan bod: communicatie, materiaal, expertise, coördinatie en naastenzorg. Deze vormen worden voorzien van handelingsperspectief: wanneer en hoe leid je burgerhulp in goede banen en wanneer en hoe kun je het beter niet inzetten of begrenzen en wat kun je überhaupt aan burgerhulpverleners vragen?
‘Eerste Hulp Ben Jij’
Het handboek voor hulpverleners en crisisfunctionarissen is ook relevant voor inwoners zelf. Daarom vindt nog een doorvertaling plaats naar www.eerstehulpbenjij.nl; hét platform voor de inwoners van Groningen hoe zij zich kunnen voorbereiden op rampen en crises. Het streven is om medio 2024 deze praktische tips daar ook beschikbaar te hebben.
Download het handboek
Het handboek is mede mogelijk gemaakt door Nationaal Programma Groningen. Nieuwsgierig naar het handboek? Download de digitale versie. En lees meer op de website van TNO. Bij vragen kun je mailen naar crisisbeheersing@vrgroningen.nl.
