Risico’s op hoog water in Groningen
Wilco geeft aan hoe belangrijk de rol van het waterschap is: “Als waterschap kunnen wij in theorie veel ellende veroorzaken als we de verkeerde keuzes maken in tijden van crisis. Hoog water is altijd het gevolg van veel neerslag in combinatie met wind uit de verkeerde richting. Door opstuwend zeewater kunnen we dan geen water op zee lozen. Als het dan ook nog eens extreem nat is, kan het nodig zijn om bepaalde gebieden in te zetten als noodberging.
We kunnen dan gebieden onder water laten lopen, maar dat geeft altijd schade. In 2012 hadden we een dreigende dijkdoorbraak bij Woltersum. Toen hebben we noodbergingsgebieden ingezet. Dit zijn plekken die we gecontroleerd onder water kunnen zetten en waar schade en overlast relatief beperkt blijven. Als een soort noodventiel kunnen we hier water parkeren, om groter leed op andere plekken te voorkomen. Die kennis nemen we mee naar de toekomst.”
Naast hoog water is er nog een ander risico waar we rekening mee moeten houden en dat is een hack. Jelmer geeft aan dat de beveiliging bij het waterschap streng is. “Theoretisch kunnen kwaadwillenden die onze systemen weten te hacken bijvoorbeeld sluizen en gemalen platleggen en dit wil je natuurlijk niet.” Wilco vult aan: “Een ander risico waar we mee om moeten gaan is de uitval van een rioolwaterzuivering. Rioolwater stroomt dan rechtstreeks in een sloot, beek of kanaal vanuit de waterzuivering, zonder dat het vuile water eerst is gezuiverd. Met flinke gevolgen voor mens, natuur en milieu, zoals bijvoorbeeld vissterfte en stankoverlast. Je moet er niet aan denken dat er een grote hoeveelheid ongezuiverd water uit het riool in het Winschoterdiep terechtkomt.”
Aanwezig bij oefeningen
Behalve voorbereiden op hoog water is het waterschap ook aanwezig bij oefeningen die de veiligheidsregio organiseert. Jelmer daarover: “Bij bijna elke noodsituatie is de factor water van belang en hebben wij een rol. Stel er is een grote brand: wat gebeurt er dan met het bluswater? Bluswater kan namelijk allerlei chemische stoffen bevatten. Stoffen die we niet via het riool in onze rioolwaterzuiveringen willen krijgen, omdat dit zeer schadelijk kan zijn voor het zuiveringsproces. Bacteriën zorgen namelijk voor de zuivering van het rioolwater en de chemische stoffen in het bluswater kunnen dodelijk zijn voor deze bacteriën. Voordat de zuiverende bacteriën-laag hierna weer is opgebouwd, ben je weken verder. In de tussentijd wordt het rioolwater maar deels gezuiverd. Kortom, om vervolgschade tegen te gaan, kan aandacht voor water heel belangrijk zijn bij de bestrijding van een calamiteit. Daar dragen wij aan bij door onze kennis op dat moment te delen met de veiligheidsregio”.
Wilco vult aan: “Kijk, als we te maken krijgen met terrorisme dan is onze aanwezigheid als waterschap niet nodig. Maar over het algemeen zitten wij aan tafel bij een GRIP-incident.” Jelmer gaat verder: “Het nut van de oefeningen is ook dat je elkaar leert kennen. Ik schakel rechtstreeks met een Operationeel Leider bij een GRIP-situatie. Als je elkaar nodig hebt in een crisis, is het veel makkelijker wanneer je elkaar al kent.”
In Groningen zijn twee waterschappen actief. “Naast Hunze en Aa’s is dat Noorderzijlvest”, geeft Jelmer aan. “In een crisissituatie kan het voorkomen dat beide waterschappen in het ROT zitten. Er is van tevoren ook al nagedacht welk waterschap wat dan precies doet. Het Eemskanaal is voor een deel bijvoorbeeld de scheiding tussen Waterschap Noorderzijlvest en Waterschap Hunze en Aa’s.”
