Ga naar hoofdinhoud

Experts manen Groningse bestuurders: pak klimaatprobleem aan!

Het klimaat verandert. Steeds sneller. De effecten van klimaatverandering worden steeds duidelijker en zichtbaar in onze samenleving, ook in Groningen. Wat betekent dit voor onze brandweer en de crisisorganisatie? Hoe verhouden bestuurders zich tot voorstelbare risico’s als hoog water en hittestress en wat mogen inwoners van de overheid verwachten?

Op initiatief van Veiligheidsregio Groningen gingen bestuurders van gemeenten, waterschappen en hulpdiensten met elkaar in gesprek over klimaatverandering en de uitdagingen en vraagstukken die daarmee samenhangen.

Gevolgen klimaatveranderingen

Want ook in Groningen worden we vaker geconfronteerd met droogte, hittestress en (extreme) wateroverlast. Overstromingen vormen in toenemende mate een risico. En hoewel deze risico’s niet nieuw zijn, denk aan het hoog water in 2012, kunnen ze als gevolg van klimaatverandering wel frequenter en heviger voorkomen. Iedereen kent de beelden van de overstromingen in Limburg in de zomer van 2021 en die van de extreme droogte in de zomer van 2022.

Meteoroloog en NOS-weerpresentator Gerrit Hiemstra nam de bestuurders mee in het verhaal achter klimaatverandering. “Het is al natter geworden. Vooral in de winter en in de herfst. In de zomer hebben we juist meer droogte’’, zegt Hiemstra. ,,De gemiddelde temperatuur gaat omhoog. Dat zien we in de winter, maar eigenlijk in alle seizoenen en zeker in de zomer. We hebben al een keer 40 graden gehaald in een deel van Nederland. Vroeger was dat echt onvoorstelbaar. En die veranderingen gaan door in de toekomst. Het is dus heel erg belangrijk dat de mensen die uiteindelijk de knopen moeten doorhakken zich voldoende beseffen hoe groot de urgentie is om daadwerkelijk iets te doen en wel op korte termijn.” Ook vindt Hiemstra dat de overheden beter en vooral veel vaker moeten communiceren over de risico’s die klimaatverandering met zich meebrengt.

Hoe pak je dat nou aan als bestuurder?

Een duidelijke opdracht, maar hoe pak je dat nou aan als bestuurder? Op de honderdste dag van zijn burgemeesterschap in Valkenburg aan de Geul werd Daan Prevoo in juli 2021 geconfronteerd met ernstige overstromingen in Zuid-Limburg. De veiligheidsregio kreeg een coördinerende rol in de opschaling. Zijn advies: “Ik denk dat we kritisch moeten zijn en dat we de crisis- en rampenbestrijding moeten aanpassen aan de risico’s van deze tijd, waaronder de klimaatverandering. We moeten die discussie durven voeren. En de bestuurders zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van inwoners. Daar mag je niet van weg kijken en dat is geen gemakkelijke positie, maar daar ben je wel voor aangenomen.”

Prevoo hield zijn publiek ook voor dat één van de grootste risico’s van de klimaatverandering is dat de samenleving ontwricht kan raken. “We zijn hardleers, we hebben een kort geheugen. Halverwege de jaren negentig werd al gewaarschuwd: maak tempo met dijkverhogingen en dijkverzwaringen, maak ruimte voor de rivier. Bestuurders willen er soms liever nog wat langer over nadenken. Maar dat geldt ook voor inwoners. Want ik vroeg eens aan mensen die aan de Maas woonden: wat heeft u liever, veilig wonen of een nieuwe keuken? Nou, die mensen wilden liever een nieuwe keuken. Ik vind: het kan niet zo zijn dat je niks doet als je weet dat er een bepaald risico bestaat.”

“We moeten onze ervaringen en beelden delen’’

Aansluitend gingen de bestuurders in gesprek over de rol van de veiligheidsregio, de waterschappen, de GGD, gemeenten en de provincie, maar ook van onze crisispartners als Defensie, Rijkswaterstaat en het waterbedrijf. Duidelijk werd dat het kennen van elkaar en elkaars rol onmisbaar is. “We moeten onze ervaringen en beelden delen’’, stelde burgemeester Henk Jan Bolding van de gemeente ’t Hogeland. “Gemeenten moeten hun agenda op het gebied van klimaat delen met waterschappen en de veiligheidsregio. Samen staan we sterker!”

Deze netwerkbijeenkomst heeft daar weer een stukje aan bijgedragen, zegt Cora-Yfke Sikkema, portefeuillehouder Crisisbeheersing in het algemeen bestuur van Veiligheidsregio Groningen. ,,Het is heel belangrijk dat we met elkaar in gesprek zijn. En dat iedereen de urgentie van dit vraagstuk doorheeft. Dat het met veiligheid te maken heeft, met de veiligheid van onze inwoners. En dat we door die urgentie samen te ervaren kunnen bedenken: oké, maar hoe gaan we nu verder en wat betekent dit voor ons?’’

Veiligheidsregio Groningen zet zich voortdurend met crisispartners en hulpdiensten waar mogelijk in voor het voorkomen van klimaat gerelateerde rampen en crises.

Eerste Hulp Ben Jij

Meer weten over hoe jij je kunt voorbereiden op risico’s als hoog water? Kijk eens op www.eerstehulpbenjij.nl. We komen graag langs om met wijk, dorp of vereniging te praten over hoe je je thuis of samen met buren of je clubgenoten kunt voorbereiden op een ramp of crisis.